Ngày 7/4/2025, Bộ Công an đã trình dự thảo Luật Phòng, chống ma túy sửa đổi, trong đó có nội dung đáng chú ý: đề xuất xử phạt hình sự với người đã cai nghiện ma túy tự nguyện nhưng tiếp tục tái sử dụng trái phép chất ma túy.
Cụ thể, người từng tự nguyện cai nghiện ma túy nhưng sau đó bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy trở lại có thể bị xử lý hình sự với mức án từ 2 đến 5 năm tù. Mức phạt này nhằm tăng cường tính răn đe và giảm tỷ lệ tái nghiện trong cộng đồng.
Dự thảo còn nhấn mạnh các biện pháp hỗ trợ cai nghiện bền vững, tái hòa nhập cộng đồng và xây dựng hệ thống giám sát sau cai nghiện. Đây được xem là bước tiến mới trong chính sách phòng, chống ma túy, đồng thời giải quyết thực trạng nhiều người cai nghiện xong vẫn tái nghiện.
Bộ Công an kỳ vọng quy định mới sẽ tăng tính nghiêm minh của pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong xã hội và tạo môi trường sống an toàn, lành mạnh hơn.
⚖️ PHÂN TÍCH PHÁP LÝ (GÓC NHÌN LUẬT SƯ)
Việc xử lý hành vi tái sử dụng trái phép chất ma túy sau cai nghiện là vấn đề được dư luận và giới chuyên môn quan tâm bởi tính nhạy cảm và tác động sâu rộng đến nhiều nhóm đối tượng.
Dự thảo đề xuất áp dụng hình phạt tù từ 2 đến 5 năm đối với hành vi tái sử dụng ma túy sau khi đã từng tự nguyện cai nghiện. Tuy nhiên, cần làm rõ các dấu hiệu pháp lý để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong áp dụng pháp luật, ví dụ:
Hành vi sử dụng trái phép chất ma túy hiện nay được quy định tại Luật Phòng, chống ma túy 2021, nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, mà chỉ xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
Do đó, nếu quy định mới được ban hành, cần xác lập rõ trạng thái “đã từng cai nghiện” và mức độ tái phạm, cũng như mục đích răn đe hay trừng phạt.
Theo nguyên tắc hình sự, việc xử lý phải dựa trên tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi, đồng thời đảm bảo quyền con người, quyền tái hòa nhập cộng đồng và không hình sự hóa các vấn đề mang tính xã hội.
Đây là đề xuất còn trong quá trình lấy ý kiến, do đó cần tiếp tục lắng nghe từ giới chuyên gia, người dân, và các tổ chức xã hội để hoàn thiện chính sách pháp luật một cách thận trọng và toàn diện.
